Konopie a choroba Parkinsona

Konopie a choroba Parkinsona

Play Video

Video 1. Zapytaj lekarza: Medyczna marihuana i choroba Parkinsona
Źródło: The Michael J. Fox Foundation for Parkinson’s Research (2019)

Dotychczasowa wiedza co do wpływu produktów z konopi indyjskich jest dość skromna. Świetnie podsumowuję to doktor Rachel Dolhun  w powyższym filmie. Natomiast dostępne informacje z zakresu biochemii i radiologii pozwalają nam sądzić, że może istnieć powiązanie między kannabinoidami, związkami zawartymi w konopi indyjskiej, a chorobą Parkinsona, które możemy potencjalnie wykorzystać. Wskazuję na to m.in. aktywność jąder podstawy, tych samych których funkcje bada się przy diagnozowaniu ubytków dopaminy metodą DaTSCAN. Na rysunku tematycznym (powyżej) są one podświetlone na czerwono-pomarańczowo, zdradzając reakcje na pojawienie się związku MK-9470, który łączy się z receptorami CB1, tymi samymi na które działają kannabinoidy [1].   

Zależność ta nie jest jednak ani prosta ani też oczywista, między innymi dlatego, że w skład konopi indyjskiej wchodzą co najmniej 144 związki. Dwa najczęściej badane to:

  • THC (Δ(delta)9-tetrahydrokannabinol): odpowiedzialny za poczucie odurzenia, tzw. „high”
  • CBD kannabidiol: nieodurzający

Obecnie na rynku istnieje kilka różnych produktów zatwierdzonych do użytku medycznego o różnym stosunku THC do CBD. Wyróżnić także można preparaty ze względu na ich pochodzenie, czyli wyprodukowane na bazie konopi bądź stworzone syntetycznie. Są także na rynku suplementy sklasyfikowane jako produkty nielecznicze [1].

Produkty na bazie konopi

Produkty tak sklasyfikowane nie są zwykle przyporządkowane do określonych wskazań medycznych. Tym niemniej, powinny posiadać certyfikat jakości, jeżeli mają być używane w celach leczniczych. Zalecaną drogą podania jest inhalacja lub aplikacja doustna w formie kapsułek. Oto kilka przykładów:

Sativex® to nazwa handlowa nabiksimolu, ekstraktu z konopi stosowanym jako doustny spray zawierający THC i CBD w stosunku 1:1. Zatwierdzony do leczenia spastyczności, czyli zwiększonego napięcia mięśni, w stwardnieniu rozsianym [1].  Przegląd systematyczny dla Amerykańskiej Akademii Neurologii z 2014 roku podsumował ten lek w świetle badań nad stwardnieniem rozsianym następująco:

  1. Spastyczność: prawdopodobnie skuteczny
  2. Ból ośrodkowy/bolesne skurcze (związany ze spastycznością): prawdopodobnie skuteczny
  3. Dysfunkcja układu moczowego: prawdopodobnie skuteczny w zmniejszaniu częstotliwości opróżniania pęcherza;
  4. Drżenie: prawdopodobnie nieskuteczny;
  5. Inne stany neurologiczne: prawdopodobnie nieskuteczny w leczeniu dyskinez wywołanych lewodopą u pacjentów z chorobą Parkinsona [3].

Epidiolex®, doustny roztwór CBD w 2018 roku został uznany przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) jako odpowiedni w leczeniu napadów w dwóch rzadkich i ciężkich postaciach padaczki dziecięcej – zespole Lennoxa-Gastauta i zespole Draveta [2]. Lakoniczność tego oświadczenia może nieco rozjaśnić uzasadnienie jakim kierował się brytyjski Instytut Zdrowia (NICE) także akceptując ten preparat:

„Jedynym produktem leczniczym na bazie konopi indyjskich dostępnym w leczeniu padaczki jest Epidiolex®, licencjonowany specjalnie dla zespołów Dravet’a i Lennox-Gastaut’a. Żaden inny produkt leczniczy na bazie konopi nie jest objęty taką licencją. Komisja, na podstawie przypadków wskazanych przez zainteresowane strony, została uświadomiona, że pacjenci stosując ten lek, zgłaszali mniej napadów padaczkowych, podczas gdy inne metody leczenia nie w pełni je kontrolowały. Jednak obecne badania są ograniczone i niskiej jakości, co utrudnia ocenę skuteczności tych leków. Opublikowane wyniki randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych (RCT), które skupiły się na stosowaniu czystego CBD u osób z zespołami Dravet i Lennox-Gastaut, zwracają uwagę na bardzo wysoki odsetek skutków niepożądanych. Badania otwarte (mające niższą wartość badawczą) produktów leczniczych na bazie konopi indyjskich w innych typach padaczki również wykazały bardzo wysoki poziom skutków niepożądanych (nawet 98%), ale nie było możliwe ustalenie, ile z nich było spowodowanych przez owe preparaty.

Komisja uwzględniając ograniczone dowody nie zaleca tego produktu. Jednocześnie nie zabrania się stosowania produktów na bazie konopi indyjskich, ponieważ ograniczyłoby to dalsze badania i uniemożliwiłoby korzystanie osobom odnoszącym korzyści kontynuowanie leczenia. [2]”

Kannabinoidy syntetyczne

Dronabinol i nabilon to syntetycznie wytwarzane produkty lecznicze, które naśladują działanie THC. Stosowane są przy spadku wagi u pacjentów z AIDS oraz w chemioterapii przeciw nudnościom i wymiotom, w przypadku, kiedy inne leki są nieskuteczne lub niewskazane.

Produkty nielecznicze

Produkty CBD są szeroko dostępne w sklepach ze zdrową żywnością oraz w Internecie. Zawartość THC lub innych substancji psychoaktywnych jest prawnie kontrolowana i nie przekracza 0,2 %. Natomiast wartość CBD jest zazwyczaj znacznie niższa niż używana w badaniach klinicznych. Dla przykładu o ile w produkcie nieleczniczym znajduje się 25mg to w badaniach stosuje się dawki 150-1500 mg dziennie. Stąd wniosek, że szeroko dostępne produkty CBD nie gwarantują odpowiedniego stężenia i nie powinny być traktowane jako leki.

Kannabinoidy i Parkinson

W 2018 roku ukazał się przegląd biorący pod uwagę wyniki badań opartych na jakości przedstawionych dowodów tzw. Evidence-based medicine review, gdzie stwierdzono, że niezbędne jest przeprowadzanie większej liczby rzetelnych badań klinicznych – (Randomized controlled trial, RCT). Obecna baza danych nie jest bowiem wystarczająca by sprostać rosnącemu zainteresowaniu opinii publicznej [5] [6].

Jeśli chodzi o opinię personelu medycznego co do potencjalnych korzyści i zagrożeń z nimi związanych to wyraża ją ankieta oparta na lekarzach specjalizujących się w chorobie Parkinsona rysunek 1.

Rysunek 1. Przewidywany przez lekarzy wpływ kannabinoidów na chorobę Parkinsona
Źródło: Fox S.H. et al, 2018 International Parkinson and movement disorder society evidence‐based medicine review: update on treatments for the motor symptoms of Parkinson’s disease

Większość lekarzy spodziewa się, że marihuana może poprawić apetyt czy zniwelować odczucie bólu, nudności i niepokoju. Oczekują oni również pewnych pozytywnych efektów w przypadku drżenia, sztywności i dyskinez. Jeżeli chodzi o zagrożenia to większość z ankietowanych specjalistów spodziewa się, że marihuana pogorszy zmęczenie, motywację, senność, równowagę, pamięć a ponadto może wywoływać halucynacje. W tym samym artykule czytamy także, że lekarze optują za tym by wiedza o kannabinoidach była omawiana na uniwersytetach medycznych (93%) a 69% opowiada się za możliwością przepisywania preparatów pacjentom.

Wspomniany wcześniej raport dla Amerykańskiej Akademii Neurologii, mówiący o prawdopodobnej nieefektywności niwelowania dyskinez wywołanych lewodopą oraz łagodzeniu drżenia, uczula na ryzyko związane z tymi środkami. Możliwość wystąpienia komplikacji, takich jak na przykład problemy natury psychopatologicznej, szacuje się na około 1% [3].

Przestrogą może być przypadek 70 letniej pacjentki, której lekarz przepisała nabilon 1mg 2x dziennie w związku z bolesną dystonią. Pacjentka zdiagnozowana przed 12 laty, brała już dość pokaźny zestaw leków: lewodopa/karbidopa (100/25) x 10, entakapon x5, pramipeksol 4.5mg, amantadyna 300mg. Ponadto występowały u niej niekiedy omamy, które potrafiła jednak odróżnić od rzeczywistości. Po zażyciu nowego leku halucynacje nasiliły się i pacjentka przeszła w stan paranoi. Pomimo odstawienia leku stan taki utrzymywał się przez kolejne 3 tygodnie i dopiero po przyjęciu do szpitala, zmniejszeniu a następnie odstawieniu pramipeksolu i zaaplikowaniu klozapiny omamy ustały.

Jeżeli chodzi o opinię pacjentów co do kannabinoidów to oddaje ją ankieta oparta na 47 osobach cierpiących na chorobę Parkinsona. Pacjenci w większości przypadków odczuli pozytywny wpływ specyfiku, ale należy podkreślić, że wystąpiły skutki uboczne. Choć autorzy zestawienia piszą, że nie były one poważne to zerkając w rezultaty zauważymy, że trochę ponad 38% odnotowało pewien rodzaj skutków określanych jako psychotropowe (konfuzja, halucynacje) oraz prawie 45% skarżyło się na problemy natury ruchowej np. problemy z równowagą.

Ekstrakty z konopi zdają się mieć korzystny wpływ na niwelowanie bólu. Doktor Tiago Mestre wygłaszając swoją opinię powołał się na dwie skromne próby badawcze oparte na 28 i 20 uczestnikach. Zostali oni poproszeni o wypalenie 0.5 grama marihuany dziennie co statystycznie znacząco obniżyło odczuwalny ból. Przy czym w przeciągu miesiąca próby wystąpiły skutki uboczne takie jak: kaszel, zawroty głowy, wymioty i psychoza. Drugie badanie było podobne w założeniu i wynikach a także i w tym wypadku nie zapewniono grupy placebo (porównawczej).

Widzimy, że badania co do ewentualnych korzyści kannabinoidów w chorobie Parkinsona są raczej w początkowej fazie nawet w takich sprawach jak bezpieczeństwo czy dawkowanie. I choć mogą one okazać się pomocne to należy pamiętać o możliwych skutkach ubocznych. Ujmując to bardziej cynicznie i może troche krzywdząco to dotychczasowe badania w zakresie choroby Parkinsona nie wykraczają znacznie dalej niż stwierdzenie, że wypalenie jointa, choć nie jest wolne od ryzyka to pomaga uśmierzyć ból związany z tą przypadłością.

Bibligrafia

[1]

Burns H. D. Van Laere K. Sanabria-Bohórquez S. et al., ” [18F] MK-9470, a positron emission tomography (PET) tracer for in vivo human PET brain imaging of the cannabinoid-1 receptor.,” Proceedings of the National Academy of Sciences, vol. 104, no. 23, pp. 9800-9805, 2007.

[2]

Freeman T. P. Hindocha C. Green S. F. & Bloomfield M. A., “Medicinal use of cannabis based products and cannabinoids,” Bmj, p. 365, 2019.

[3]

Koppel B. S. Brust J. C. Fife T. et al., “Systematic review: efficacy and safety of medical marijuana in selected neurologic disorders: report of the Guideline Development Subcommittee of the American Academy of Neurology.,” Neurology,, vol. 82, no. 17, pp. 1556-1563, 2014.

[4]

N. g. [NG144], “Cannabis-based medicinal products,” NICE, 11 11 2019. [Online]. Available: https://www.nice.org.uk/guidance/ng144/chapter/recommendations#spasticity. [Accessed 21 05 2021].

[5]

Fox S. H. Katzenschlager R. Lim S. Y. & Movement Disorder Society Evidence‐Based Medicine Committee et al., “International Parkinson and movement disorder society evidence‐based medicine review: update on treatments for the motor symptoms of Parkinson’s disease.,” Movement Disorders, vol. 33, no. 8, pp. 1248-1266., 2018.

[6]

Mestre T. A., “Parkinson’s Disease and Cannabis Research,” Parkinson Canada, 17 4 2020. [Online]. Available: https://www.youtube.com/watch?v=uVyywfDPbkA. [Accessed 21 05 2021].

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Translate »
error: Strona jest chroniona !