O chorobie

W ogólnej populacji chorobę Parkinsona występuje u 0,15-0,3% osób. Jednak wraz z wiekiem zapadalność na nią znacząco wzrasta i w grupie powyżej 65 lat wynosi już 1,5%. Obrazowo rzecz ujmując, w statystycznej 100-tysięcznej miejscowości choruje na nią średnio 120-180 osób, co w Polsce równa się ok. 60-70 tys. chorych. Jeśli chodzi o płeć, to dotyka ona nieco częściej mężczyzn niż kobiet a jej początek, czyli diagnoza przypada na ok. 60. rok życia, choć same procesy neurodegeneracyjne zaczynają się o wiele wcześniej. A co do przyczyn to są  one nadal nieznane. Pprawdopodobnie odgrywają tu rolę zarówno czynniki środowiskowe jak i genetycznie.

Przebieg choroby Parkinsona to sprawa bardzo indywidualna. Niektórzy skarżą się przede wszystkim na drżenie, inni z kolei mogą cierpieć z powodu częstych upadków, sztywności mięśni lub spowolnienia ruchów. Gdy jedni mają bardzo stabilny przebieg z niewielką progresją, u innych niepełnosprawność rozwija się już we wczesnym okresie choroby.

Generalnie wyróżnia się trzy etapy, które odpowiadają nasileniu objawów ruchowych; ale należy także pamiętać, że na wszystkich stadiach istnieją terapie łagodzące.

W początkowym etapie objawem dominującym są zwykle jednostronne drżenia i choć mogą one być niewygodne to nie są one wyjątkowo uciążliwe. Dodatkowo, na tym etapie znajomi i rodzina mogą zauważyć zmiany w postawie ciała, sposobie chodzenia czy wyrazie twarzy. Istotne są tutaj regularne ćwiczenia, które pozwalają dłużej utrzymać adekwatną mobilność, elastyczność, zakres ruchu, równowagi, a także wpływają łagodząco na depresję i zaparcia.

W przypadku umiarkowanej choroby Parkinsona objawy ruchowe występują już obustronnie. Ciało porusza się wolniej i mogą wystąpić problemy z równowagą i koordynacją. Możliwe są także epizody „przymrożenia”, czyli poczucie jakby stopy były przyklejone do podłogi. Leki tracą na swojej sile co uwydatnia okres między dawkami, mogą też wystąpić działania niepożądane, w tym dyskinezy, czyli mimowolne ruchy. Regularny ćwiczenia oraz spotkania z fizjoterapeutą wciąż mają istotny wpływ na zachowanie mobilności i równowagi.

Na zaawansowanym etapie występują trudności z chodzeniem i może być konieczne korzystanie z wózka inwalidzkiego. Wykonywanie codziennych czynności jest już często zadaniem ponad siły i wtedy to niezbędna jest pomoc rodziny lub wyspecjalizowanych instytucji. Często pojawiają się problemy typu halucynacje czy urojenia, zaś głównym celem farmakoterapii jest równoważenie korzyści płynących z leków z ich skutkami ubocznymi.

Odpowiedź brzmi: nie, lub bardziej dokładnie: jeszcze nie. Jednak wiele objawów choroby Parkinsona można już kontrolować. Zaś zaawansowane terapie genowe, nieustające prace nad komórkami macierzystymi, wciąż udoskonalane mechanizmy stymulacji mózgu, systematycznie prowadzone badania nad nowymi lekami oraz zaangażowanie ogromnych środków finansowych daje realną nadzieję na lepsze jutro.

Termin „parkinsonizm” jest terminem opisowym, który odnosi się do całej kategorii chorób neurologicznych powodujących spowolnienie ruchu. Ta kategoria obejmuje klasyczną postać choroby Parkinsona oraz wiele jej nietypowych wariantów, nazywanych czasami „zespołem Parkinsona Plus”. Dodatkowo wyróżnia się tutaj inne choroby mózgu takie jak: wodogłowie normotensyjne, parkinsonizm naczyniowy lub parkinsonizm polekowy. We wszystkich przypadkach parkinsonizmu dochodzi do zaburzeń w układach dopaminowych jąder podstawy — części mózgu kontrolującej ruch. Z kolei niedobór dopaminy prowadzi do charakterystycznej kombinacji: drżenia, spowolnienia, sztywności i niestabilności postawy.

Klasyczna (idiopatyczna) choroba Parkinsona jest najczęstszą i najczęściej diagnozowaną formą parkinsonizmu. Jednak w około 15 procent wszystkich przypadków parkinsonizmu, może występować jeden z nietypowych wariantów. Są one poważniejsze i trudniejsze w leczeniu niż klasyczna odmiana a zalicza się do nich m.in.: zanik wieloukładowy (MSA), postępujące porażenie nadjądrowe (PSP), zwyrodnienie korowo-podstawne (CBD) i otępienie z ciałami Lewy’ego.